Src Dersi

TEHLİKELİ MADDE TAŞIMACILIĞI (ADR)
BÖLÜM 1
Yanıcı, yakıcı ve tehlikeli atıklar gibi tehlikeli maddelerin uluslar arası taşımasını
yapan sürücülerin ADR sertifikasına sahip olmaları gerekir.
Tehlikeli maddeler fiziksel ve kimyasal yapı ve nitelikleri bakımından aşağıdaki

Çeşitlere ayrılırlar:
- Patlayıcı maddeler
- Parlayıcı maddeler,
- Yanıcı maddeler,
- Yakıcı maddeler,
- Kendi kendine yanan veya kolayca ateş alan maddeler,
- Zehirli maddeler,
- Radyoaktif maddeler,

TEHLİKELİ MADDE SINIFLARI VE ÖZELLİKLERİ

Tehlikeli Maddeler fiziksel, kimyasal ve yapı özelliklerine (katı, sıvı,(viskosite veya gaz özelliğine göre) ve o maddeden neden olabileceği tehlikeler göre SINIFLANDIRILMAKTADIR.
Buna göre ana (9) ve alt sınıflarla birlikte toplam 13 tehlike madde sınıfı bulunmaktadır

Tehlike Madde Sınıfları

Sınıf Sınıfın Tanımlanması
1 Patlayıcı Madde ve Nesneler
2 Gazlar
3 Yanıcı Sıvı Maddeler
4.1 Yanıcı Katı Maddeler
4.2 Kendi Kendine Yanan Maddeler
4.3 Su ile temas halinde tehlikeli gazlar çıkaran maddeler
5.1 Yakıcı (oksitleyici) Maddeler
5.2 Organik Peroksitler
6.1 Zehirli Maddeler
6.2 Bulaşıcı Maddeler
7 Radyoaktif Maddeler
8 Aşındırıcı/ Asidik Maddeler
9 Farklı Tehlikeleri olan Madde ve Nesneler

TEHLİKELİ MADDELER; YÜKLENMESİ, TAŞINMASI, BOŞALTILMASI

Tehlikeli maddelerin yüklenmesi, boşaltılması ve taşınmaları sırasında trafik güvenliğini sağlamak üzere bunları taşıtan ve taşıyanların aşağıdaki usul ve şartlara uymaları zorunludur.

- Taşınan maddeler, niteliklerine göre tehlikesizce taşınmaları için gerekli şekilde ambalâjlanmalıdır.
- Radyoaktif maddelerin yüklenmesi, boşaltılması ve taşınabilmesi için ayrıca Atom Enerjisi Komisyonundan izin alınması mecburidir.
- Elektrik donatımları kısa devre, kontak yapmayacak ve kıvılcım meydana getirmeyecek şekilde düzenlenmiş ve izole edilmiş olacaktır.
- Sürücünün kolayca kullanabileceği yerde iki yangın söndürme cihazı bulundurulacaktır.
- Park etme durumunda araç sürücüsü veya bir başkası tarafından devamlı gözetlenecektir.
- Yerleşim yerleri dışındaki karayollarında tehlikeli madde taşıyan araç diğer araçlarla arasında en az 50 metre mesafe bırakarak seyir edecektir. Duraklamalarda bu mesafe 20 metreden az olmayacaktır.
- Yükleme ve boşaltma sırasında motor çalışır durumda olmayacaktır.

- Tehlikeli madde taşıyan araçlar
Yerleşim yerlerinde en çok 30 km/s
yerleşim yerleri dışında en çok 50 km/s
Otoyollarda en çok 60 km/s hızla seyredebilir.

- Tehlikeli maddelerin yüklenmesi, boşaltılması ve taşınmaları sırasında trafik güvenliğini sağlamak üzere bunları taşıtan ve taşıyanların aşağıdaki usul ve şartlara uymaları zorunludur.
- Taşınan maddeler, niteliklerine göre tehlikesizce taşınmaları için gerekli şekilde ambalajlanmalıdır.
- Ambalajlarının bozulmaması, patlayıcı madde bulunan kapların sarsılmaması, yüksekten düşürülmemesi, yuvarlanmaması, kaymaması ve sürüklenmemesi için gerekli tedbirler alınmalıdır.
- Tehlike yaratacak derecede ambalajı bozulan ve zedelenen tehlikeli maddeler yüklenmemeli, böyle bir durumda, ayıklama yapılarak gerekli tedbirler alınmadan yola devam edilmemelidir.
- Patlayıcı, yanıcı ve yakıcı olanlarla kolayca ve kendi kendine ateş alan maddelerin yüklenmesi ve boşaltılması sırasında, bulundukları yere 30 metre mesafe içinde sigara ve benzerleri içilmeyecek, kibrit, çakmak, aydınlatma cihazı ve benzeri gibi alev ve kıvılcım çıkaran aletler kullanılmayacak, araçların içinde 6 voltu geçmeyen pilli fener dışındaki aydınlatma cihazları ile girilmeyecektir.

TEHLİKELİ ATIKLAR!
Bu atıkların tanımlanması ve sınıflandırılmasında henüz bir kesinliğe ulaşılamamıştır. Bu konudaki ulusal ve uluslar arası çalışmalar sürmektedir. Burada tanımlandığı kadarı ile tehlikeli atıkların neler olduğunu değinilecektir.
- Tehlikeli atıkları;
- Patlayıcı, parlayıcı sıvılar,
- Patlayıcılar sınıfının dışında taşınmaları sırasında karşılaşılacak koşullarda kolayca tutuşabilen katılar,
- Kendiliğinden yanmaya geçen katılar,
- Suyla teması halinde parlayan gaz maddeler,
- Oksitleyici maddeler,
- Organik peroksitler,
- Korozif (aşındırıcı) maddeler,
- Hava ve su ile temasında toksin gaz bırakan maddeler,
- Zehirli Maddeler,
- Bunlardan bir veya birkaçını içeren atıklar olarak tanımlayabiliriz.
- Tehlikeli atıkları Radyoaktif ve kimyasal olmak üzere iki başlıkta ele almak mümkündür.

TEHLİKELİ MADDE TAŞIYAN ARAÇTA BULUNMASI GEREKENLER
- 2 ikaz tabelası
- 2 Yangın söndürücü (2 kg,6kg)
- 2 Uyarı işaretleri
- 1 El feneri
- 1 Fosforlu Yelek
- Gaz Maskesi
- En az 1 takoz her araç için
- Kaza Talimatnamesinde yazılı olan yük güvenliği donanımları
- Taşıma evrakları

Paketleme Grubu; maddenin tehlikesi hakkında bilgi verir ve paketlenirken mutlaka göz önünde bulundurulmalıdır.
Buna göre;
Paketleme Grubu I- Yüksek Tehlikeli !!!
Paketleme Grubu II- Orta Tehlikeli/ Tehlikeli!!
Paketleme Grubu III- Az tehlikeli !
anlamına gelmektedir.

TAŞIMA EVRAKLARI

Tehlikeli yük nakliyelerinde daima bir nakliye evrakı gerekmektedir. Evrakların içeriği yükler, kaza talimatnamesi ile uyumlu olmalı. ADR kurallarına göre tehlikeli madde taşıyan bir araçta bulunması gerekli evraklar listesi tabloda verilmiştir.

KAZA / YAZILI TALİMATLAR (ADR 5.4.3)
Kaza/Yazılı talimatlar ADR‘nin en önemli evraklarından olup, sürücünün bir kaza sırasında nasıl davranması gerektiğini belirtmektedir. Gönderen, kaza talimatnamesinin içeriği bilgilerin doğruluğundan sorumludur.
Tek madde için, grup yükler için, veya sınıfa özel olabilir. Kaza/Yazılı talimatlar sürücünün anlayacağı bir dilde olmak zorundadır. Bunun yanı sıra aşağıdaki dillerde olmak zorundadır:
- Çıkılan ülke
- Geçilecek ülkeler dilinde
- Araç sürücüsünün dilinde
- Varış ülkesi

EVRAKLAR İLE İLGİLİ VE DİĞER SORUMLULUKLAR
- Yükleyici firma en geç yola çıkmadan önce vermek zorundadır.
- Araç sürücüsü ve yedek sürücüsü yola çıkmadan önce mutlaka okumalıdır.
- Gönderen hazırlamalıdır.
Tehlikeli madde ile ilgili tüm bilgiler, Taşıyıcı firmaya taşıma başlamadan önce bildirilmelidir.
- Taşıma ile ilgili evraklar sürücü kabininde kolayca bulunacak, görülecek yerde olmalıdır.
- Tehlike anında, tüm önlemler zamanında uygulanmalıdır.
- Taşıyıcı firma; Araç personelin talimatnameyi okuduğundan ve yapılması
- Gerekenleri uygulayabileceğinden emin olmak zorundadır.

TEHLİKELİ MADDELERİN KARAYOLLARINDA TAŞINMASINDA SORUMLULAR
-Araç Sürürcüsü -Gönderen
-Taşıyıcı -Alıcı
-Yükleyici -Paketleyici
-Doldurucu -İşletmeci
-Araç Sahibi -Yedek Sürücü

TANKERLERİN AĞIRLIK MERKEZİ
Toplam Ağırlık Noktası ya da Toplam Ağırlık Merkezi denilmektedir. Her aracın ağırlık merkezi, tipine, modeline ve cinsine bağlı olarak değişmektedir.Tehlikeli madde taşıyan araçların İstanbul Boğazı’ndan geçişleri,Tehlikeli madde taşıyan araçların, İstanbul Boğaz köprüsü’nden geçmeleri yasaktır.Ancak Karayolları 17. Bölge Müdürlüğünün müsaade ettiği bazı tehlikeli maddeler bu köprülerden geçirilebilirler İstanbul Boğaz Köprüsü’nden geçişlerine izin verilmeyen tehlikeli madde taşıyan araçların Avrupa ve Asya’ya geçişleri Türkiye Deniz İşletmeleri Şehir Hatları İşletmesi Müdürlüğü araba vapurları ile taşınırlar.